Η Αναστασία Σιούρτου κινείται σιωπηλά στο εγκαταλελειμμένο αγρόκτημά της έξω από την Καρδίτσα, εκεί όπου μέχρι πρόσφατα ζούσαν 650 πρόβατα. Στις 12 Νοεμβρίου, σύμφωνα με όσα ανέφερε στο BBC, οι κτηνιατρικές υπηρεσίες προχώρησαν στην αναγκαστική θανάτωση του κοπαδιού της μετά τον εντοπισμό κρούσματος ευλογιάς. Η ίδια, κτηνίατρος στο επάγγελμα, θεωρεί ότι η μόλυνση προήλθε από κοντινό αγρόκτημα που –όπως υποστηρίζει– απέκρυψε τα δικά του περιστατικά.
Η Σιούρτου μιλά για οικονομική και συναισθηματική καταστροφή. Το πρόβειο γάλα, ο «λευκός χρυσός» που προορίζεται κυρίως για φέτα, αποτελεί βασικό έσοδο για εκατοντάδες παραγωγούς. «Ήμουν εδώ όταν θανατώθηκαν. Ένιωσα ότι δεν κατάφερα να τα προστατεύσω», λέει.
Η ευλογιά αιγοπροβάτων, μια μεταδοτική ιογενής νόσος, καταγράφηκε για πρώτη φορά στη βόρεια Ελλάδα τον Αύγουστο του 2024 και από τότε εξαπλώθηκε σε πολλές περιοχές. Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου είχαν επιβεβαιωθεί 1.702 περιστατικά, ενώ περίπου 417.000 ζώα έχουν θανατωθεί για προληπτικούς λόγους – ποσότητα που αντιστοιχεί στο 4-5% του συνολικού ζωικού κεφαλαίου.
Η πίεση στην παραγωγή γάλακτος είναι ήδη εμφανής. Το 80% του πρόβειου και κατσικίσιου γάλακτος της χώρας χρησιμοποιείται για φέτα, προϊόν ΠΟΠ με σημαντική εξαγωγική αξία. Το 2023, σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Εξαγωγών, οι εξαγωγές φέτας άγγιξαν τα 785 εκατ. ευρώ, με τα 520 εκατ. να κατευθύνονται σε χώρες της ΕΕ και 90 εκατ. στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η μείωση της παραγωγής ενδέχεται να οδηγήσει σε ελλείψεις και αυξήσεις τιμών. «Η περιορισμένη ποσότητα διαθέσιμου γάλακτος αυξάνει το κόστος παραγωγής», σημειώνει ο καθηγητής Δημήτρης Γκουγκούλης από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Οι αγρότες που έχασαν τα κοπάδια τους, όπως ο Τάσος Μανάκας από την Καρδίτσα, δηλώνουν ότι οι αποζημιώσεις –132 έως 220 ευρώ ανά ζώο– δεν καλύπτουν τις πραγματικές απώλειες. Παράλληλα, έντονες είναι οι επικρίσεις για καθυστερήσεις στα μέτρα περιορισμού της επιδημίας και για υποστελέχωση των κτηνιατρικών υπηρεσιών. Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2025, 14 μήνες μετά τον εντοπισμό του πρώτου κρούσματος.
Η κυβέρνηση απαντά ότι εφάρμοσε τα προβλεπόμενα ευρωπαϊκά πρωτόκολλα από την αρχή, ενώ επισημαίνει πως η έξαρση οφείλεται σε μη συμμόρφωση αγροτών με τα μέτρα βιοασφάλειας. Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει ζητήσει εισαγγελικές έρευνες για πιθανές παραβιάσεις.
Το ζήτημα του μαζικού εμβολιασμού διχάζει. Πολλοί κτηνοτρόφοι τον ζητούν, υποστηρίζοντας ότι εφαρμόζεται σε γειτονικές χώρες. Η κυβέρνηση αντιτείνει ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να χαρακτηρίσει την Ελλάδα ενδημική χώρα και να πλήξει τις εξαγωγές φέτας, ενώ δεν υπάρχει επίσημα πιστοποιημένο εμβόλιο. Μέλη της επιστημονικής επιτροπής αναφέρουν ότι έως και ένα εκατομμύριο παράνομοι εμβολιασμοί έχουν πραγματοποιηθεί, γεγονός που αλλοιώνει την επιδημιολογική εικόνα — ισχυρισμός που πολλοί αγρότες αμφισβητούν ως ατεκμηρίωτο.
Στη Θεσσαλία, παραγωγοί όπως ο Χάρης Σεσκλιώτης βλέπουν για δεύτερη φορά σε δύο χρόνια τα αγροκτήματά τους να καταστρέφονται, μετά τις πλημμύρες του 2023. «Είναι εξαιρετικά σκληρό», λέει περπατώντας ανάμεσα στα άδεια μαντριά. Παρ’ όλα αυτά, σκέφτεται ήδη το επόμενο βήμα: «Ίσως να ξεκινήσω μια νέα μονάδα μοσχαριών με τον γιο μου. Δεν ξέρουμε να κάνουμε τίποτα άλλο από το να φροντίζουμε κοπάδια».